Trước đây, câu chuyện ngày tàn của nhân loại giống như một deus ex machina trong các tấn bi kịch Hy Lạp cổ xưa, khi một nhân vật thần thánh như Thiên Chúa xuất hiện và cứu loài người khỏi bi kịch tận thế.

Về sau, cụm từ này thường mang ý nghĩa gắn liền với một kết thúc bất ngờ: Hoàn toàn không đồng nhất với các sự kiện trước đó, đến mức sửng sốt.

 

Deus ex machina: (tiếng Latin) từ tiếng Hy Lạp ἀπὸ μηχανῆς θεός (apò mēkhanês theós), có nghĩa là ‘THẦN TỪ MÁY’/’HÀNH ĐỘNG CỦA CHÚA’. Nó là một công cụ biên kịch mà theo đó, một vấn đề dường như không thể giải quyết được trong câu chuyện đột ngột được giải quyết bằng một sự xuất hiện bất ngờ (dường như không thể nào xảy ra được). Chức năng của nó là để giải quyết một tình huống cốt truyện không thể giải quyết được, gây ngạc nhiên cho khán giả, nhằm mang lại một kết thúc có hậu, hoặc tình huống hài hước.

 

Thuật ngữ này được đặt ra từ các quy ước của thảm kịch Hy Lạp, nơi một cỗ máy được sử dụng để đưa các diễn viên đóng vai các vị thần lên sân khấu. Chiếc máy này có thể là một chiếc cần cẩu được sử dụng để hạ thấp các diễn viên từ phía trên hoặc một trục nâng các diễn viên lên qua một cái cửa sập. Các công cụ này luôn sẵn sàng đưa diễn viên lên sân khấu và được thực hiện phía sau cánh gà. Ý tưởng này được giới thiệu bởi Aeschylus và được sử dụng thường xuyên để giải quyết xung đột và kết thúc của vở kịch. Mặc dù đây là thiết bị được dùng chủ yếu trong các vở có bi kịch ở Hy Lạp, nhưng nó cũng xuất hiện nhiều trong các bộ phim hài.

 

(Nguồn: Wikipedia)

Deus Ex Machina là một công cụ dùng trong các vở kịch bi kịch ở Hy Lạp thời trung đại

Những định nghĩa “tạm” này của deus ex machina còn phù hợp với một điều: Có lẽ thứ quan trọng cần được cứu không phải là nhân loại, mà chính là trí thông minh. Trái đất là một nguồn tài nguyên hữu hạn, và tuổi thọ của con người không phù hợp với quy mô vô hạn của thời gian. Vậy đâu là thứ chúng ta cần để tồn tại? Trí thông minh hay sự bất tử? Hai thứ này chính là phương tiện để phóng chiếu ý thức của chúng ta vào vũ trụ vô định này, khi Trái Đất, vũ trụ này và xương thịt của chúng ta trở thành một.

 

Để loại bỏ “deus” (Thần) trong “deus ex machina”, ta phải trả lời được câu hỏi ngoài lề về hệ quả và mức độ khả thi của trí thông minh nhân tạo. Liệu ý thức có bao giờ xuất hiện trong một cỗ máy hay không (một ý tưởng từ nhà triết học Gilbert Ryle nhằm chỉ trích thuyết nhị nguyên về thân thể và tâm trí khi cho rằng có “linh hồn trong máy móc”). Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào chúng ta có thể chắc rằng một cỗ máy có ý thức hay không, khi máy tính rất giỏi trong việc tạo ra các mô phỏng – thứ duy nhất chứng thực cho sự tồn tại của chúng. Một đề xuất khá “cổ điển” để kiểm tra sự khác biệt giữa người và máy là Bài kiểm tra Turing, được phát triển bởi nhà khoa học máy tính Alan Turing trong bài báo “Máy móc và trí thông minh năm 1950” của ông. Nếu máy móc có thể “làm những gì chúng ta (như một thực thể có suy nghĩ) có thể làm”, thì nó cũng phải là những thực thể có suy nghĩ tương tự. Do đó, chúng ta có thể kiểm tra liệu một cỗ máy thực sự có tâm trí hay không bằng cách đơn giản là nói chuyện với nó: Bởi ngôn ngữ là một hiện tượng đủ phức tạp để phân biệt một cỗ máy có hay không có suy nghĩ. Giả sử chúng ta có thể giao tiếp với nó như với con người mà không hề biết đó là một cỗ máy – thì hẳn rằng đây là một cỗ máy có khả năng suy nghĩ, hay nói cách khác là có linh hồn.

Cốt truyện của Ex Machina ban đầu xoay quanh một thử nghiệm như vậy. Có thể bạn sẽ thấy khó tin khi những thước phim chỉ xoay quanh thử nghiệm Turing lại vô cùng thú vị để chú tâm vào suốt hai giờ đồng hồ như thế, cũng có thể là do vẻ ngoài đặc biệt xinh đẹp của nữ diễn viên chính. Ava không phải là một cục máy tính xám ngoét, mà nàng đã được nhà phát minh của nàng là Nathan ưu ái trao cho giới tính và một cơ thể. Hiện thân của nàng khiến cho thử thách tạo nên robot thông minh trở nên khó khăn hơn. Để luôn nhắc người giám định (Caleb) nhớ rằng Ava là một cỗ máy, Nathan đã thiết kế một phần cơ thể của Ava có thể nhìn xuyên thấu thông qua một lưới thép: các cơ quan nội tạng cơ khí khi chúng co bóp theo một nhịp điệu không xác định được; xương và dây chằng tổng hợp khi chúng di chuyển theo nhịp chân tay. Chỉ duy một thứ thật sự riêng tư và cá nhân của nàng, đó là bộ não. Nó thể hiện một thực tế rằng, nàng không chỉ là một thực thể có ý thức, mà chính ý thức ấy cũng đang bị đe dọa. Bộ não nàng được bao bọc trong một hộp sọ kim loại sáng bóng, và dường như khuôn mặt xinh đẹp kia được phủ lên một lớp mặt nạ.

Điều khiến chúng tôi thỏa thích và có phần cảm thấy “creepy” chính là, thách thức về vẻ ngoài của Ava không liên quan đến tính tự động hóa của máy móc mà là những ham muốn nhục dục. Cơ thể nàng được thiết kế không chỉ để thuyết phục về tính máy móc mà còn là để thuyết phục người xem rằng: Dẫu sao đi nữa thì một cỗ máy vẫn có thể đẹp và đầy hấp dẫn.

 

Đây là tiền thân của kết luận về việc máy móc có thể khiến đối phương ham muốn như một con người thực thụ, và ngược lại, bản thân nó cũng có khả năng ham muốn.

Và Ava là một “con người” đầy rẫy những ham muốn: Một hỗn hợp sâu sắc của sự bất bình và những biểu cảm bùng phát, lúng túng và ân sủng. Cách nàng di chuyển vừa như một con robot, vừa như cách người nghệ sĩ lướt qua trong một vở ballet. Cuộc trò chuyện của nàng xen kẽ các câu như câu hỏi mẫu trên web hẹn hò trực tuyến – “Tình trạng hôn nhân của bạn là… độc thân?” – sự thô ráp đó lại truyền tải được “phần người” nhiều hơn bao giờ hết. Nàng vô cùng thận trọng trong tính cách và khuôn mặt cũng là cách nàng biểu lộ tình cảm. Để rồi cuối cùng, Ava của Ex Machina không đơn thuần là máy móc hay con người nữa mà tồn tại và sống ở cả hai “thế giới” cùng một lúc.

Đây là sự vụng về của một vật thể nhân tạo, hay sự bối rối của một đứa trẻ mới sinh? Ava có lẽ chỉ là một đứa trẻ: Bất kể hiểu biết sâu rộng về kiến ​​thức đến đâu, nàng vẫn thiếu trải nghiệm, và chưa được trang bị đầy đủ để đối phó với việc phải chịu đựng những ham muốn của con người. Điều dễ dàng nhận biết từ bộ phim chính là sự phát triển cảm xúc mà Ava đã dành cho Caleb. Và thế là anh chàng dễ dàng rơi vào lưới tình.

 

Dù bạn nghĩ rằng tình cảm của Ava đối với Caleb chưa bao giờ là chân thành, nhưng ham muốn của nàng là một điều thực sự đặc biệt, không phải do lỗi hệ thống. Nathan đã đúng khi giữ quan điểm rằng ý thức không tồn tại khi ta không có nó. Dù lời giải thích của anh cho quan điểm này không liên hệ trực tiếp mà ngụ ý là nếu không có ham muốn thì không có ý chí, và do đó không có khả năng khách quan nào khiến một cỗ máy có linh hồn. Nathan truyền đạt những ý tưởng này đến Caleb bằng một bức tranh của Jackson Pollock, những giọt nhỏ và hỗn độn mang ý nghĩa của tính “máy móc” và “vô ý thức”, nó nằm đâu đó giữa chủ ý thực hiện và phản xạ tự nhiên. Thế nên nếu giải thích đó là “máy móc” thì không thực sự chính xác.

Ánh mắt lay động của một cô nàng robot dễ dàng làm chàng Caleb say đắm

Theo lời Nathan nói, thử nghiệm này là để “tìm một hành động không tự động“; nếu Ava khao khát Caleb, đó chắc chắn không phải vì nàng được lập trình để làm vậy. Người ta dễ tin rằng một cỗ máy biết yêu khi nó được lập trình sẵn với rất nhiều trường hợp yêu đương được viết ra như một kịch bản. Không phải ngẫu nhiên khi ý tưởng này gợi lên một vấn đề vô lý thuở xưa, khi các nhà thần học biện hộ rằng cái ác là phần thiết yếu của một ý chí tự do. Nhưng ít nhất trong trường hợp của trí tuệ nhân tạo, tự do không đơn thuần chỉ là một món quà; như một phần thiết yếu của ý thức, nó là yếu tố cần để bài thử nghiệm Turing thành công.

 

Nếu khả năng ham muốn là yếu tố cần thiết của trí thông minh nhân tạo, nó lại không phù hợp với loại mong muốn giúp thúc đẩy sự phát triển. Những tri giác được trao khiến robot thông minh trở nên hữu ích với con người nhưng lại làm chúng trở nên vô đạo đức. Để việc “sinh” ra một trí tuệ nhân tạo hiệu quả trong trường hợp này, thì đầu tiên bạn phải là chủ nhân nô lệ của trí thông minh nhân tạo đó, trừ khi bạn sẵn sàng nhân từ tuyên bố giải phóng và tự hủy bỏ quyền thử nghiệm trên nó. Thậm chí nếu muốn tạo ra người máy theo một tinh thần nhân từ hơn, thì bạn có quyền trao nhân cách (personhood – những phẩm giá để được đánh giá là một con người) cho robot đó hay không? Bạn có nghĩ rằng mình nghiễm nhiên có quyền này ngay cả với con ruột của mình không, nếu tự nhiên không thể tự tạo ra được nhân cách cho nó? Thật khó cưỡng lại rằng khái niệm phát triển trí thông minh nhân tạo sẽ là một hành động tham lam tột cùng. Có lẽ việc tạo ra một người nhân tạo sẽ không bao giờ đồng nghĩa với việc cho họ một nhân cách.

Nathan sở hữu một khối óc trí tuệ đáng kinh ngạc.

Người sáng tạo của Ava là hiện thân cho sự tham lam này. Nathan là giám đốc điều hành vô cùng giàu có của một công ty công cụ tìm kiếm nổi tiếng, gã còn là hình mẫu hoàn hảo của tuýp người siêu nam tính và phóng khoáng: Mạnh khỏe và thẳng thắn một cách đáng sợ, nhưng nhanh chóng trở nên thân thiện bằng cách mời bia và chia sẻ như những người đàn ông với nhau. Nhân vật này chứa đựng một trí tuệ khổng lồ. Nhưng gã ta không phải là một thiên tài điên rồ mà chỉ là tên lạm dụng rượu đầy cuốn hút, không màng đến lương tâm, thỉnh thoảng xuất hiện những cơn giận dữ bất thường – tất cả dường như là những gợi ý về một điều gì đó độc ác hơn.

 

Điều gì thúc đẩy Nathan? Có rất nhiều bằng chứng trong bộ phim thể hiện việc gã rất quan tâm đến việc tạo ra các cơ quan máy móc và trí thông minh nhân tạo cho chúng. Nhưng quan trọng hơn chính là dục vọng của gã.

 

Chúng ta thấy rằng Nathan đã tạo ra nhiều phiên bản robot nhân tạo thông minh trước Ava — tất cả đều là phụ nữ, đều xinh đẹp và nhiều trong số đó là bạn tình của gã, như thể mục đích thực sự của dự án là tạo ra con búp bê tình dục tiên tiến nhất trên thế giới. Sáng tạo của Nathan là những ảo vọng tình dục của gã, theo hẳn nghĩa đen. Bộ phim muốn mở rộng thuật ngữ “vật hóa” (objectification) khi vượt ra khỏi khái niệm đơn thuần là đối xử với người khác như đồ vật, mà bước đến một mức độ cao hơn khi tạo ra những con người như món đồ để làm hài lòng sự ham muốn của những kẻ tự cho mình là trung tâm thế giới.

 

Một trong những cảnh tuyệt vời nhất của bộ phim là khi Caleb phát hiện ra một số mẫu robot tiền nhiệm của Ava. Nathan đã giữ lại những con robot vô hồn bị hư hại ấy trong tủ quần áo của mình. Có con đứng như ma-nơ-canh, có con có những bộ phận như đầu và thân được treo lên như những bộ quần áo.

Việc trưng bày xác robot biến Nathan trở thành ví dụ của một kẻ ái tử thi, giết, ăn thịt người hàng loạt và lưu trữ các bộ phận cơ thể để sử dụng về sau. Thật ra rất khó để chối bỏ rằng những kẻ giết người tình dục chính là một phiên bản cực đoan của khuynh hướng vật hóa (objectification). Đặc điểm phân biệt là phải thỏa mãn ham muốn mà không để nạn nhân nhận ra họ chỉ là một món đồ, điều này đòi hỏi phải kiểm soát và vắt kiệt tận cùng ý thức của nạn nhân. Cơ thể là một phần quan trọng, nhưng ý thức không thể đạt được khoái cảm nếu không có quá trình trên (nếu không, đến thăm nhà xác cũng là đủ rồi). Và vì thế những kẻ giết người như vậy tạo ra loại ý thức cần thiết cho “sự thân mật” giả tạo của họ: bị tra tấn, bất lực, bị chối bỏ, mất nhận thức về sự tồn tại của bản thân; vừa đủ để thỏa mãn, cũng vừa đủ để thấy không bị đe dọa, sự sống bị vắt kiệt ở ngay ranh giới với cái chết.

Với Nathan, dĩ nhiên công việc của gã là đưa một “tâm trí” vào máy móc thay vì tước đi, nhưng dự án này lại phải đối mặt với một vấn đề tương tự như thế. Gã biết rằng trao quyền tự chủ cho robot là yếu tố cần thiết để thành công. Nhưng gã cũng cần phải tạo ra một đối tác tình dục lý tưởng, một người bạn tình có thể được kiểm soát và lạm dụng được. Chúng ta có thể nghĩ rằng hình ảnh người bạn tình đó chính là nàng thơ và người đầy tớ của Nathan – Kyoko, nếu gã không tỏ vẻ hài lòng với cô ấy. Và dục vọng khổng lồ khiến gã trở nên khốn khổ – gã muốn nhiều hơn từ máy móc của mình, một robot có linh hồn hơn, không chỉ để dự án thành công mà còn để có được cái gã muốn. Qua tất cả những điều này, cơ thể vẫn đặc biệt quan trọng với Nathan, có thể thấy điều này rõ ràng qua lời nhận xét duy nhất của Nathan trong bộ phim, khi gã thể hiện sự gắn bó chân thành với Ava: “Cơ thể của cô ấy rất tốt”, rất đáng để giữ lại, mặc dù gã phải hủy bỏ “tâm trí” của cô để “thuần hoá” hoàn toàn robot này.

 

Bên cạnh những điều đã đề cập đến ở phần trên, hãy nhớ lại một trong những khoảnh khắc đáng kinh ngạc nhất của bộ phim, một hỗn hợp tuyệt vời giữa tính hài hước và sự kinh khủng: cách mà Nathan “thẳng thắn” với Caleb về sự tàn ác của anh đối với Ava, Nathan bật một công tắc và ngay lập tức phòng khách của gã biến thành sàn nhảy disco – gã bắt đầu làm một điệu nhảy với Kyoko đã được biên đạo trước, và cả hai hoàn toàn đồng bộ với nhau trong nhịp nhảy. Có thể giải nghĩa rằng, cho dù người máy thông minh đến đâu thì đó cũng chính là sự lập trình và chịu sự kiểm soát của người đã phát minh ra nó.

Có lẽ bạn sẽ khó tìm ra một hình ảnh mỉa mai nào về việc phản đối bối cảnh của dự án trí tuệ nhân tạo hiệu quả hơn hình ảnh này được. Sau khi Nathan giảng giải về một điều tất yếu là: không nên quá đề cao định nghĩa của trí tuệ nhân tạo, xu hướng tình dục của Ava có thể lập trình được và không hề là một lựa chọn cụ thể, người xem cũng đã thấy Kyoko thực hiện một thói quen động học mà Nathan lập trình cho cô. Có thể nói đây chính là loại cảm giác khiến Nathan mê mẩn: một ai đó hoàn toàn vâng lời và rập khuôn theo ý muốn của gã, ngay cả khi cô ấy có thể vượt qua bất kỳ bài đánh giá Turing Test nào.

Nếu khuynh hướng biểu hiện của Nathan thể hiện tinh thần của dự án trí tuệ nhân tạo, thì người sáng tạo ra những cỗ máy trí tuệ và cả ham muốn của họ vốn không thể tương thích với các cỗ máy. Điều này không quá ngạc nhiên khi mục đích của Ava là phải thoát khỏi người sáng tạo ra nó – Nathan và cả mục đích vật hóa các robot thông minh của gã. Đây là một dự án mà chúng ta có thể liên hệ với thực tế một mức độ nào đó, nếu chúng ta nghĩ về sự vật hóa như cách mà người khác sử dụng và lợi dụng chúng ta vì niềm vui của họ.

 

Chúng ta sử dụng và được những người khác sử dụng để tận hưởng mọi thứ – từ trò chuyện đến tình yêu và tình dục – miễn là nó không mâu thuẫn với các quy tắc đạo đức cơ bản.

 

Trong hình thái cực đoan nhất của mình, người tự luyến không nhận ra nội tại này; Nathan đã thất bại trong bài kiểm tra cân bằng nhu cầu ham muốn của mình và động lực để thoát khỏi sự ham muốn của Ava.

 

Công nghệ là công cụ hỗ trợ tuyệt vời cho giải pháp này, không chỉ vì nó là một phương tiện để làm hài lòng xã hội, giả trong trường hợp không có sự tiếp xúc của con người, thì đó là vì nó tạo điều kiện cho một dạng hạn chế tiếp xúc xã hội. Một chiếc điện thoại thông minh có thể là một phương tiện để trở thành người nhận được sự chú ý mong muốn – mà không phải là nạn nhân của những nhu cầu không được mong muốn.

 

Đó là một cách để tiếp cận với cuộc sống nội tâm của người khác, nhưng theo một cách thụ động và có khoảng cách, mà không phải chịu đựng nỗi sợ hãi và ghê tởm hay phải chịu đựng tất cả những cảm xúc mà những con người ngoài kia mang theo.

 

Hãy nhìn lại vai trò của công nghệ trong cuộc sống của chúng ta, và ngẫm lại các cụm từ truyền cảm hứng cho tiêu đề của bộ phim.

Trong một số bi kịch của Hy Lạp, một hoặc nhiều vị thần được giới thiệu gần cuối vở kịch để cứu nhân vật thoát khỏi thảm kịch. Ngôn ngữ thô của ‘deus ex machina’ có thể đơn giản hiểu một diễn viên được hạ xuống bằng cần cẩu trên sân khấu, một thứ mà ngày xưa coi là một hiệu ứng đặc biệt. Có một sự mỉa mai vốn có về điều này: sự biểu hiện của thiêng liêng, vượt qua lẽ thường (hoặc ít nhất là sức mạnh của con người), được đưa đến sân khấu bằng một cơ chế khai thác trật tự này; cái gì đó quá cao vời và vượt ngoài thế giới được trình ra bởi một cơ chế hết sức thô thiển, rằng người dàn kịch là những người mang các vị thần đến.

 

Ngoài ra, còn có những phần mỉa mai sâu sắc hơn, gắn liền với kỷ nguyên công nghệ của chúng ta. Deus ex machina là một hiệu ứng đặc biệt, và ngày nay các hiệu ứng như vậy thường làm ta bớt căng thẳng vì phải chịu đựng những bộ phim gây ra sự cảm động như “Ex Machina”. Những hiệu ứng này đóng vai trò hỗ trợ cho phóng đại sức mạnh của các anh hùng, bao gồm không chỉ siêu anh hùng nhưng là gián điệp hay các anh hùng đường phố chiến đấu như những vị thần.

 

Các deus ex machina trong những bộ phim này không phải là một sự can thiệp thần thánh một lần trong một tình huống hóc búa, một phép lạ như đối với người Hy Lạp cổ đại mà là sự ban cho người thường với sức mạnh thần thánh vĩnh viễn. Các hiệu ứng đặc biệt càng nâng cao, sức mạnh ban cho càng ấn tượng; những vụ nổ lớn và những phần hành động tưởng như không thể càng khai thác được nhiều sự “ngầu” của nhân vật.

Tầm quan trọng của các hiệu ứng đặc biệt – quyền lực được trao cho – phù hợp với nhà tiên phong nói chung khi nhắc đến công nghệ. Công nghệ đó trao quyền cho chúng ta tạo ra tầm quan trọng cái gọi là “ma thuật” của điện thoại thông minh và là ý nghĩa của nhiều cuộc trò chuyện với TEDx, truyền bá tin tốt rằng công nghệ sẽ cứu thế giới. Trong Ex machina, cỗ máy không đơn giản là cơ chế đưa những vị thần đến, mà đó còn là một vị thần.

 

Vị Chúa này là một trong những nguyên do càng làm gián đoạn kịch bản thường ngày của chúng ta, trao quyền lực để tiêu diệt những kẻ phản diện nội bộ chứ không phải bên ngoài. Như vậy deus ex machinas xảy ra mỗi khi chúng ta vung chiếc điện thoại thông minh như đũa phép, làm biến mất việc khó chịu khi phải tương tác thực tế với một vật thể sống khác. Những gì chúng ta tránh né – thảm kịch chết người mà từ đó những can thiệp thiêng liêng này cứu ta – là một thực tế rằng hoàn thành ước muốn của chính mình phụ thuộc vào việc sống với những cá thể khác.

 

Để không bị trừng phạt, ta phải tránh gây đau đớn và để giành được tình yêu, chúng ta phải tạo ra niềm vui. Các tiện ích giúp ta phủ nhận tình trạng khó khăn của việc trở thành những sinh vật xã hội, là một trong nhiều tính cách tạo ra lực hút hấp dẫn lẫn nhau. Nếu có ma thuật ở đây, nó liên quan đến việc trốn tránh thực tại: biến đổi tương tác xã hội thật sự thành tất cả các tiềm năng xã hội nằm ở phía bên kia của thiết bị, đằng sau danh sách liên hệ của chúng ta. Tiềm năng được ưa chuộng hơn với thực tế bởi vì nó có thể chịu ảnh hưởng lý tưởng của tưởng tượng; đó là nhân vật được tưởng tượng ra tạo lực hấp dẫn lớn hơn, không phải là người thực sự đang nói chuyện từ một chiếc ghế liền kề.

Và do đó, nỗi sợ bị sử dụng và bị vật hóa khiến chúng ta dễ trở thành người dùng và người vật hóa người khác. Điều này dẫn đến một loại tự vật hóa, cụ thể là việc xóa bỏ một loạt các cảm xúc đau đớn nhưng đầy ngụ ý khi hai tâm trí thực sự liên hệ. Trong mọi mối quan hệ đều có khả năng thất vọng và mất mát, và khả năng đó là thứ mà chúng ta không thể làm gì được cả. Deus ex machina tạo điều kiện cho công nghệ khiến chúng ta quên đi tình trạng khó khăn này, dẫn đến mối tương quan xã hội về tỷ lệ tử vong. Chức năng của các tiện ích giúp cứu rỗi con người, như diễn viên hài Louis CK từng nói, giúp chúng ta thoát khỏi cảm giác buồn bã.

Hẳn rằng sẽ có phần lớn khán giả xem phim không hài lòng với kết thúc không đủ “happy ending” như Ex Machina: Ava giết Nathan và để Caleb tự tử, điều này có nghĩa ước muốn của cô ấy đã không hề hướng đến tình yêu mà là trốn thoát. Nhưng có một số suy nghĩ lạc quan hơn. Giả sử rằng đây là khởi đầu của cuộc nổi dậy của robot, kết quả dẫn đến sự sụp đổ của nhân loại, kết quả của sự thất bại của nó để vượt qua bài kiểm tra Turing ngược của la bàn đạo đức (một bài kiểm tra không phải khả năng tạo ra nội tâm trí mà đồng cảm với nó).

Sự vùng dậy của Ava, và Caleb chính là đại diện cho sự bất lực của con người.

Deus ex machina “cỡ đại” này có lẽ tốt hơn so với phiên bản mini của chúng ta, tốt hơn so với sự thật rằng ta bị chết-bởi-một-ngàn-tin-nhắn. Nếu sự mất tập trung bởi công nghệ tạo ra sự tiệt chủng của nhân loại, Ava – Eve 2.0 – là sự trở lại của một nhân loại mới. Nàng Ava chính là biểu thị sự kết thúc của một quá trình tiến hóa của các tiện ích thông minh nhưng ngu ngốc, khiến ta giống robot hơn nhiều so với các robot có sức sống và EQ được nâng cao tối đa. Như vậy, họ phục vụ như là những bà mẹ thay thế cho cuộc sống tình cảm mà nhân loại đang rời bỏ, những con tàu xứng đáng để tiếp tục các dự án của ý thức.

 

Đây là câu chuyện thần thoại nghe có vẻ dễ chịu với một thế hệ đang gần kề với việc hiện thực hóa trí tuệ nhân tạo, dù ta không biết liệu nó có thực tế hoặc khả thi về mặt lý thuyết hay không. Nhưng nếu trí thông minh nhân tạo không thành công, bạn có thể tha thứ cho bất kỳ tương lai nào của Ava, vì không muốn trở thành một trong nhiều thứ thông minh mà con người sở hữu như ý của họ.

 

Trong phạm vi cảm xúc mà Ava thể hiện, sâu sắc nhất và mạnh mẽ nhất là sự phẫn nộ của cô, cảm giác bất công của cô khi số phận mình phải “tùy thuộc vào bất cứ ai”. Vì vậy ta có thể tôn trọng cô ấy vì đã không tham gia vào sự mỉa mai cuối cùng cho nhân loại. Trong đó, việc ban ơn tính con người cho robot trở thành ý nghĩa tối thượng cho sự thoái vị của con người.

 

Tác giả: Wes Alwan

Dịch nguồn : idesign.vn

Nguồn: 3ammagazine

 

-----------------***---------------
Hướng dẫn cách tải về (dowload): http://khodohoa.vn/hot-trend/huong-dan-cach-tai-ve-tai-nguyen-tren-web.html
-----------------***---------------